Historiski přehlad

Na póstarcenje Pólaka Alfonsa Parczewskego jo se w lěśe 1880 w Chóśebuzu dolnoserbske wótźělenje “Maśica Serbska” pó pśikłaźe a z pomocu górnoserbskeje Maćice Serbskeje załožyła.
Ako knigłowe towaristwo jo se wóna wót wšogo zachopjeńka zasajźiła za woplěwanje a zdźaržanje serbskeje rěcy a kultury, za duchne kubłanje serbskeje ludnosći w Dolnej Łužycy. Za to jo Maśica až do swójogo zakaza w lěśe 1937 wudała wjeliku mań w dolnoserbskej rěcy spisanych resp. do njeje pśestajonych knigłow a brošurkow. Wóna jo se wó to starała, až jo pśišła dolnoserbska pisna rěc do serbskich jsow a domow pśez serbske kulturne wjacorki a spiwne swěźenje.
Na załožarskej zgromaźinje w maju 1880 jo se ned zapisało 65 cłonkow, wšake su byli z Górneje Łužyce. Dwě lěśe pózdźej jo měła Maśica w cełku južo 224 cłonkow, wót togo 171 z Dolneje Łužyce. Nejžwětšy źěl cłonkojstwa su byli bury a rucnikarje. Fararje a ceptarje su twórili intelektualny potencial. Wóni su słušali k wudawarjam prjatkarskich, spiwarskich a dalšnych nabóžninskich knigłow. Teke wšake wucbnice za šulsku pótrjebu a publikacije na pólu rědneje literatury su se wudali. Wuzwignuś dej se knigłowy kalendaŕ "Pratyja", kenž se z lěta 1880 - z małymi a wětšymi pśetergnjenjami - wudawa. Wón słuša źinsa k nejwěcej cytanym knigłam w dolnoserbskej rěcy.
Swój historiski wjerašk jo měła Maśica pśi góźbje 50. jubileuma w lěśe 1930, wóswěśony ako spiwny a drastwiny swěźeń we Wětošowje. Jo to była manifestacija žywjeńskeje wóle słowjańskeje ludnosći z Dolneje a Górneje Łužyce. Ze zakazom Domowiny w lěśe 1937, kótarejž jo Maśica wót załoženja 1912 pśisłušała, jo se jeje statkownosć skóńcyła.
Pó drugej swětowej wójnje su nowozałožone institucije pśewzeli nadawk towaristwa.  Pó politiskem pśewrośenju jo se zglucyło, źěłabnosć Maśice Serbskeje w lěśe 1993 zasej wótžywiś. Źinsa wiźi wóna swój nadawk na pólu kulturneje historije a wobogaśijo serbske wědomnostne a kulturne žywjenje w Dolnej Łužycy ze zarědowanjami a publikacijami.