Najstarše serbske towarstwo w Hornjej Łužicy

Maćicu Serbsku dozałožichu 1847 w Budyšinje jako wšoserbske towarstwo za wudawanje serbskich knihow a tutón gremij wuwi so w běhu lět na nadkonfesionalne srjedźišćo serbskich kulturnych a wědomostnych prócowanjow.
Zjednoćenstwo wudawaše wot 1848 (hač do 1937) lětnje swój Časopis Maćicy Serbskeje, haješe rěčespytne, stawizniske, literarno-stawizniske, ludowědne a demografiske slědźenja a natwari z darow serbskich a wukrajnych dobroćelow w Budyšinje Serbski dom. W nim zaměstni muzej, archiw, biblioteku a galeriju.
Za Delnju Łužicu wutworichu sej 1880 jako wosebity dźěl Maśicu Serbsku ze sydłom w Chośebuzu.
1937 so zjawne skutkowanje wot nacistow znjemóžni a 1941 wyšnosće wšo wobsydstwo sćazachu. Na kóncu Druheje swětoweje wójny bu Serbski dom wopor bitwow. 1945 pokročowaše Maćica Serbska ze swojej dźěławosću předewšěm na polach rěčespyta a stawiznow. Po postajenjach w Sowjetskim wobsadniskim pasmje dyrbješe so towarstwo 1949 swojeje samostatnosće a swojeho swójstwa wzdać a so Domowinje jako wědomostny wotrjad podrjadować. Z wutworjenjom Instituta za serbski ludospyt w lěće 1951 so serbska wědomosć na nowe zakłady złoži.
02. 04. 1991 wožiwichu na prěnjej zhromadźiznje stari Maćicarjo a młodźi přiwisnicy Maćicu Serbsku z.t., do kotrejež wustawkow sej zapisachu spěchowanje serbskeje wědomosće, šěrjenje wědy wo serbskim ludźe w Serbach a zwonka nich. Tak zarjadowa Maćica Serbska sympozije a mjezynarodne konferency wo stawiznach Serbow a wo serbskich wótčincach wuhotowa na wsach přednoškowe wječorki. Runočasnje wza restawrowanje a stajenje nowych pomnikow na starosć.
Dźiwajo na wosebite połoženje w Delnjej Łužicy zapisa so 1993 do wustawkow jako wosebity wotdźěl Maśica Serbska. Mjezynarodnje buchu Maćica Serbska a jeje sobustawojo připóznaći přez organizowanje a sobuwuhotowanje konferencow kaž w Budyšinje, Praze a Waršawje. Dźěłowe kontakty haji Maćica Serbska z Maticu Slezskej, Maticu Moravskej, Maticu Srpske a Maticy Slovenskej. Lětnje wotměwaja so po wustawkach sobustawske zhromadźizny, najčasćišo sobotu po jutrach w Budyšinje. Nimo Serbow su w towarstwje tež zapisani přećeljo Serbow (předewšěm sorabisća) z cyłeje Němskeje, Jendźelskeje, Ruskeje, Ukrainy, Słowakskeje, Pólskeje, Finskeje, Nižozemskeje a Čěskeje. Sobustawstwo wobsteji z něhdźe 120 čłonow.
1992 přistupi Maćica Serbska třěšnemu zwjazkej serbskich towarstwow Domowinje.