Sorbische Hymne

Su jenož „mužojo hódni wěčnoh wopomnjeća“?

Die Maćica Serbska lud im Januar 2022 ein zu einer öffentlichen Diskussion über die sorbischen Hymne (den Aufruf finden Sie hier). Willkommen waren Beiträge in der Tageszeitung “Serbske Nowiny” sowie Zuschriften, gern auch als Mail an macica.serbska@web.de. Im September 2022 fand in Zusammenarbeit mit der Redaktion der "Serbske Nowiny" ein Diskussionsabend im haus der Sorben in Bautzen statt. 

Auf der Hauptversammlung der Maćica Serbska am 18. März 2023 wurde nun eine Empfehlung für den obersorbischen Text der sorbischen Hymne verabschiedet. Wer bei Singen der sorbischen Hymne Frauen bewusst einbeziehen möchte, kann eine Variante benutzen, die parallel und gleichzeitig ohne große Störungen zum bisherigen Text der Hymne gesungen werden kann: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, njech wuńdu z twojeho / klina žony, mužojo, / hódni wěčnoh wopomnjeća!  

Mit dieser Empfehlung gibt die Maćica Serbska ein klares Signal an die sorbische Öffentlichkeit, dass sie das Wirken der Frauen auf nationalem Gebiet sieht, begrüßt und unterstützt. Damit beendete die Maćica Serbska die öffentliche Diskussion über die sorbische Hymne, welche der Vorstand im Januar 2022 eröffnet hatte.

 

Faworizowana warianta (18.3.2023):

Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, njech wuńdu z  twojeho / klina žony, mužojo, / hódni wěčnoh´ wopomnjeća.

 

Dokumentacija

Reakcije

Namołwa k diskusiji wo serbskej hymnje je dotal wulku rezonancu namakała. Tójšto ludźi je so k tomu wuprajiło: w nowinach a socialnych medijach abo direktnje na Maćicu Serbsku. Chcemy na tutym městnje prěnje reakcije zjimać a z tym podać hruby přehlad wo stawje diskusije:

Tekst našeje namołwy namakaće na tutej stronje a přinoškaj k tomu w serbskim rozhłosu (z dnja 26.1.2022: mdr a rbb).

Wuprajenja (wuběr, z připisow na Maćicu kaž tež z naprašowanja na mdr)

  • “Sym za to. Namjetowana warianta tež derje klinči.”
  • “Tuta iniciatiwa předsydstwa Maćicy nas w swójbje chětro rozhorja, haj hněw wubudźuje.”
  • “Podpěruju jara namjet, změnić naspomnjenu štučku našeho narodneho spěwa.”
  • “Mi so namjetowana změna hymny jara lubi – je jednora a hodźi so derje nawuknyć, je minimalna, a tola zapřija žony.”
  • “Ich finde es gut, sich Gedanken zu machen über die Anpassung der sorbischen Hymne. Besonders im Hinblick auf die zeitgemäße Entwicklung der Sprache. Wir dürfen nicht vergessen in welcher Zeit der Text geschrieben wurde. Zu damaliger Zeit war er modern und es gab auch keinen Anlass zur Debatte. Heute haben wir die Gelegenheit, den Text anzupassen, sodass er in unsere aktuelle Zeit passt. Ich bin mir sicher, dass ein Großteil der „älteren Generation der Sorben“ einer derartigen Änderung skeptisch und höchstwahrscheinlich auch ablehnend entgegentreten wird. Ich persönlich finde es grundlegend okay, wie in eurem Beispiel, ebenfalls die Frauen zu erwähnen. Jedoch finde ich, ist damit der Herausforderung an euren Aufruf nicht genüge getan. Natürlich können wir das weibliche Geschlecht mit erwähnen bzw. gleichstellen, aber somit erreichen wir nicht alle. Was ist mit denen, die sich keinem der beiden Geschlechter zugehörig fühlen? Würden wir sie mit dieser Lösung ausgrenzen oder benachteiligen?”
  • “Haj, ale jako žona njejsym so najebać teksta ženi wuzamknjena čuwa, skerje mužnje sylna!”
  • “Zona je runje hódna muzej, tez w Serbach! Cuju so pri originalu njenarěčana!”
  • “Jenož derje, zo nimamy w Serbach žane druhe starosće. Kajki smy tola zbožowny lud!”
  • “W lěće 2022 je hižo dawno na času to změnić! njech su wšitcy Serbja/Serbowki zastupjeni.”
  • “To móžeš wjesoły być, zo jednu štučku hromadźe dóstanu”
  • “Štó da chce to přesadźić? Ći, kotřiž to rozsudźa wěsći njewědźa kak husto so hymna spěwa.”
  • “Awstralska je k 01.01.2022 tež swoju hymnu změniła, k česćowanju stawizny Aborigines”
  • “Hory módry je ta lěpša hymna”
  • “Haj, ale wosebje inkluziwnje přiwšěm njeje. Dawa wjace hač dwaj splahaj ...”
  • “Čehodla dyrbi so tuta starosławna hymna překomponować? Z njej je Serbski lud ćežke časy přetrawa.”
  • “dała wjace hač dwaj splahaj. wšitke mjenować pak je ćežko. trjebamy cyle nowy tekst.”
  • "Wenn ihr statt „Männer“ „Menschen“ setzt, würdet ihr euch die nächste (divers) Diskussion doch geschickt sparen."
  • “witam Wašu iniciatiwu a angažement Maćicy Serbskeje a namjetuju město mužojo wosoby abo ludźo”
  • “Zasadnje witam diskusiju wo tym, wšako sej my - žónske - při  spěwanju hymny tež přeco zaso chcyjo nochcyjo (smějkatajo) wuwědomimy, kak jara je so čas a  z nim wid na „wótčincow“ mjez napisanjom hymny a přitomnosću změnił… Sym za to, zo wobsteji móžnosć, mjez tradicionelnym kaž tež nowym, změnjenym tekstom při spěwanju hymny wolić móc.”
  • “Sym zwjeselena a zdobom dźakowna,  zo sće zmužiće ideju snadneje, ale tola  w našej dobje trěbneje  změny serbskeje narodneje hymny do diskusije stajili. Po dlěšim rozmyslowanju a sćěhujo dotalne přinoški w Serbskich Nowinach přihłosuju Wašemu namjetej posłownje. Naša dźensniša towaršnostna realita žada runjewon za tajkej změnu. Łahodne, ale tola skutkowne zasahnjenje do tuteje wurjadneje literarneje twórby  po nimale dwaj lětstotkach jeje nastaća mam za legitimne.”
  • "wenn der Text der Hymne geändert werden soll, wäre es doch am einfachsten „Männer“ durch „Menschen“ zu ersetzen. Das wäre der geringste Aufwand und würde dem Text den geringsten Abbruch tun"

Serbski rozhłós je hnydom 26.1.2022 na swojej Instagram-stronje wothłosowanje startowała a so prašała, štó je za změnu hymny. Na tym wobdźěli so 200 ludźi. Wot nich wupraji so 40% za změnu, 60%  bě přećiwo tomu.

Wozjewjenja w serbskorěčnych nowinach, nowinske zdźělenki

Socialne medije

Tež w socialnych medijach so wo namołwje diskutuje. Pohladajaće prošu:

 

Namjetowane warianty

namjet 1 (z Maćičneje namołwy): Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Njech nam z klina twojeho / wuńdu žony, mužojo, / hódni wěčnoh wopomnjeća!

Po wozjewjenju našeho namjeta za změnu su dóšli dalše, kotrež tu wozjewimy (zdźěla z dopisow w Serbskich Nowinach):

namjet 2: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo bychu z twojeho / klina wušli Serbojo, / hódni wěčnoh wopomnjeća!

namjet 3: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo z klina twojeho / wuńdu žony, mužojo, / hódni wěčnoh wopomnjeća! || z připisa: "To “Njech nam ... ” wuměnić přez “Ow, zo ... ”. – Tole mam za bóle blisko originalej a za bóle swjatočne. Namjetuju tuž, tež tutu wariantu “Ow, zo” diskutować. To “Njech nam” so zawěsće hodźi, ale je bóle bliske tam a sem so jewjacemu serbskemu duktusej “chcemy, dyrbimy, trjebamy, žadamy”, štož je mi druhdy kusk pře wjele skorženja."

namjet 4: Časo přichodny, / zakćěješ nam ty? / Njech nam z klina twojeho wuńdu žony, mužojo, / hódni wěčnoh wopomnjenja! || z připisa: "mam slědowacy namjet - wužiwajo rady a z česćownosću "stary" namjet [...] Antona [Nawki].

namjet 5: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo bychu z twojeho / klina wušličłójkojo, / hódni wěčnoh wopomnjeća! || z připisa: "Čehodla nic tak kaž žno to dawno spěwam? […] Wšitcy su zapřijeći a njej wulka změna."

namjet 6: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo z klina twojeho / wuńdu dźowki, synojo, / hódni wěčnoh´ wopomnjeća. || z připisa: "Z tym, zo město „žony, mužojo“ „dźowki, synojo“ wužiwamy, wobhladuje so „Łužica“ jako mać  a tak mjenowana „genderowa“ problematika so tak direktnje do srjedźišća njestaji, wšako so kóždy pak jako „syn“, pak jako „dźowka“ čuje, něšto mjez tym tak rjec (we słowach) njedawa"

namjet 7:Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo z klina twojeho / wuńdu Serbow budźerjo, / hódni wěčnoh´ wopomnjeća.

namjet 8: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo bychu z twojeho / klina wušli ludźojo, / hódni wěčnoh’ wopomnjeća.

namjet 9: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo bychu z twojeho / klina wušli čłowjek’jo, / hódni wěčnoh’ wopomnjeća.

namjet 10: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, njech z klina twojeho / wuńdu žony, mužojo,/ hódni wěčnoh´ wopomnjeća.

namjet 11: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, njech wuńdu z twojeho / klina žony, mužojo,/ hódni wěčnoh´ wopomnjeća. (Po diskusijnym wječoru dale wuwita warianta namjeta 10, kiž je bliša dotalnemu teksta)

 

Handrij Zejler (ZS 4):Časo přichodny, / budzeš zakćěć ty? / Ow, zo bychu z twojeho / klina wušli mužojo, / hódni  wěčnoh wopomnika.

Dotalna hornjoserbska wersija: Časo přichodny, / zakćěj radostny! / Ow, zo bychu z twojeho / klina wušli mužojo, / hódni wěčnoh wopomnjeća!

Delnjoserbski přełožk (inkl. wužiwana změna): Cas ty pśichodny, / zakwiś radostny! / Och, gab muže/luźe stanuli, / za swój narod źěłali, / gódne nimjer wobspomnjeśa.

 

Namjety za nowy/hinaši spěw

namjet 1 za hinaši spěw: "Naša Łužica"

 

Rozprawy wo debaće w němskich medijach

Tež w němskich medijach rozprawjeja wo našej namołwje:

Pokiw

Štóž namaka dalše městna, hdźež so diskutuje abo rozprawja, njech nam to prošu zdźěli. Jeli wotměwaja so diskusije w zawrjenych skupinach, bychmy so wo připósłanje zjeća wjeselili.