Měrćin Nowak-Njechorński

narodźi so 13. junija 1900 w Njechornju. Wot 1919 do 1929 studowaše wuměłstwo w Lipsku, Drježdźanach, Praze a Waršawje. Zahorjeny skutkowaše w serbskich studentskich cyłkach, towarstwach a w Sokole. Wot 1929 hač do pušćenja z politiskich přičin 1933 dźěłaše w redakciji Serbskich Nowin. 1941 woženi so z Martu Šołćic z Budyšinka, mandźelstwo wosta bjez dźěći.

Po nawróće z wójny bě wot 1947 šefredaktor Noweje doby, wot 1950 hač do wotchada na wuměnk 1969 šefredaktor Rozhlada. Skutkowaše we wjacorych čestnohamtskich zastojnstwach. Zemrě 6. julija 1990 w ródnym domje. Jeho row je w Hrodźišću.

W dwacetych lětach postaji sej Měrćin Nowak-Njechorński žiwjenski zaměr, być “moler, słužownik a wěšćer” serbskeho luda. Nimoměry płódnje tute předewzaće dopjelni. Jako tworjacy wuměłc bě sej stajił nadawk, stworić po přikładźe tamnych słowjanskich ludow serbske narodne wuměłstwo. Nawjazujo na ludowe wuměłstwo zjednoći mytologiju a folkloru z romantiskim widom na wjesne žiwjenje zašłosće. Jeho wódni mužojo, lutki, zmije a tamne postawy z bajow, powěsćow a ludowych spěwow přeswědčachu. Ze zwobraznjenjom narodnych tradicijow zwurazni zdobom narodne začuća a žedźby. Serbski lud jeho twórby zrozumi, je přijimowaše a lubowaše. Molerja z lipowym łopješkom sej česćeše jako narodneho wuměłca. W starobje sta so moler serbskeho luda moler serbskich dźěći. Jako nowinar a spisowaćel, znaty tež pod pseudonymom “Bobak”, bě woblubowany awtor. Z njeličomnymi nastawkami, reportažemi, skicami a tójšto knihami wobohaći serbske pismowstwo.

Mištersce wobknježeše serbsku rěč a wuwi swojorazny ludowy stil. Dokonješe pisać poetisce runje tak kaž ze šćipatej ironiju. “Krabat”, jeho najwuspěšniša kniha, přełoži so do wjacorych rěčow. Jeho mjeno ma trajne městno w serbskej publicistice a literaturje.

Jako přełožowar přenjese swětosławnych awtorow kaž Gorkeho, Gogola, Puškina, Čechowa a Čapeka do serbšćiny. Rusku a čěsku rěč bě sej sam přiswojił. Znajomosć tež dalšich słowjanskich rěčow swědči wo jeho hłubokim poćahu k wšemu słowjanskemu.

Jako ludowědnik zaběraše so z nałožkami a narodnymi drastami, wozjewi wjacore studije a spisa scenarije za dokumentarne filmy. Material k tomu nazběra sej wosebje w młodych lětach na mnoho pućowanjach po Łužicy.

Jako kulturnik zasadźowaše so z hłubokim přeswědčenjom za swoje serbske a słowjanske, po 1945 tež socialistiske ideale. Wojowaše za swój són wo narodnej a socialnej runoprawosći serbskeho luda.